2025 Uzlaştırma Rehberi Nedir?
Giriş: Rehberin Amacı ve Kapsamı
2025 Uzlaştırma Rehberi, uzlaştırma uygulamalarında birikmiş sorunları gidermek amacıyla hazırlanmış kapsamlı bir çalışmadır. Rehber; taraf bilgilendirmesi, belge yönetimi, görüşme türleri, etik ilkeler ve dijital iletişim protokollerini tek bir çatı altında toplar. Bu değişiklikler, uygulayıcıların görev tanımlarını netleştirmekte ve süreçlerin denetlenebilirliğini güçlendirmektedir.
Rehberin tam metnini Adalet Bakanlığı Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı sayfasından inceleyebilirsiniz.
Uzlaştırmacının Rolü ve Sorumlulukları
- Tarafları sürece dair doğru ve açık şekilde bilgilendirmek,
- Görüşmeleri eşitlik ve tarafsızlık prensipleriyle yürütmek,
- Gizliliği korumak ve tarafların hür iradesini güvence altına almak,
- Uzlaşma sağlandığında mevzuata uygun şekilde rapor düzenlemek.
Uzlaştırma Sürecinin Aşamaları
- Dosyanın uzlaştırma bürosuna gönderilmesi: Savcılık uygun görürse dosya büroya iletilir.
- Uzlaştırmacı atanması: Büro tarafından listeden uygun kişi görevlendirilir.
- Tarafların bilgilendirilmesi: CMK hükümleri çerçevesinde haklar ve süreç anlatılır.
- Görüşmeler: Yüz yüze, tekli veya ortak oturum şeklinde yürütülür.
- Uzlaştırma raporu: Anlaşma sağlanırsa rapor düzenlenir ve büroya teslim edilir.
- Savcılık incelemesi: Savcı raporu değerlendirir.
Rehberin Getirdiği Önemli Yenilikler
- Gizlilik ve gönüllülüğün güçlendirilmesi: Sürece katılım gönüllülük esasına bağlanmıştır.
- Uzlaştırma raporu formatında netlik: Rapor içeriği ve zorunlu unsurlar rehberde örneklenmiştir.
- Görüşme ortamı standartları: Taraf güvenliğini sağlayacak mekan düzenlemeleri vurgulanmıştır.
- Uygulama birliği hedefi: Uzlaştırmacılar arasında prosedürler eşitlenmiştir.
Gizlilik ve Gönüllülük
Taraflar hiçbir aşamada zorlanamaz; görüşme içerikleri soruşturma dosyasına delil olarak aktarılmaz. Bu ilkeler, uzlaştırmanın güvenilirliğinin temel taşlarıdır.
Uzlaştırma Raporu: İçerik ve Standartlar
- Taraf bilgileri (kimlik ve iletişim bilgileri),
- Görüşme yöntemi ve tarihleri,
- Gönüllülük beyanı,
- Anlaşma maddeleri ve uygulanma takvimi,
- Taraf ve uzlaştırmacı imzaları.
İZÜ SEM'den Pratik Uygulama Önerileri
- İlk görüşme sonrası kısa bir özet tutmak,
- Taraf bilgilendirme formlarını hazırlayıp elektronik onay alma,
- Görüşme türüne göre ön hazırlık checklist’i kullanmak,
- Uzlaştırma raporunu taslak halinde hızlıca hazırlamak.
Not: Bu öneriler rehberin zorunlu hükümleri değil, uygulamayı kolaylaştırıcı tavsiyelerdir.
Uygulayıcılar İçin 2025 Uyumluluk Kontrol Listesi
- Taraf bilgilendirme formu hazır mı?
- Bilgilendirme yazılı ve onaylı olarak kayıt altına alındı mı?
- Her görüşme için özet rapor oluşturuluyor mu?
- Görüşme türü uygun şekilde belgelendi mi?
- Uzlaşma tutanağı rehbere uygun formatta mı?
- Tüm iletişim kanalları kayıt altına alınıyor mu?
Örnek Uygulama Senaryoları
Senaryo A — İlk Temas (Telefon)
İlk telefon görüşmesinde tarafın rızası sorulmalı; sonraki adımlar açıkça anlatılmalı. Telefon sonrası kısa bir iletişim logu tutulmalıdır.
Senaryo B — Uzaktan Görüşme (Video Konferans)
Kimlik doğrulama, kayıt bildirimi, gizlilik uyarısı ve saklama prosedürleri görüşme başında belirtilmelidir. Rehbere göre görüşmeler kayıt altına alınmamalıdır; kurum içi raporlar rehbere uygun şekilde saklanmalıdır.
Sık Sorulan Sorular
Uzlaştırmaya katılmak zorunlu mu?
Hayır. Süreç tamamen gönüllülük esasına dayanır.
Görüşmeler kayıt altına alınabilir mi?
Hayır. Gizlilik ilkesi gereği görüşmeler delil amaçlı kaydedilmemelidir.
Taraflar anlaşamazsa ne olur?
Dosya savcılığa iade edilir ve soruşturmaya devam edilir.
Uzlaşma sağlandığında dava açılmaz mı?
Eğer uzlaşma koşulları sağlanırsa ve savcı raporu işleme alırsa kovuşturmaya yer olmadığına karar verilebilir.